HvJ-EU (14 mei 2020)
laat zich nader uit over vrije advocaatkeuze bij rechtsbijstandsverzekering
Het Europese Hof van Justitie heeft in haar arrest van 14 mei 2020 bepaald, dat een verzekerde (rechtsbijstandverzekering) ook een vrije advocaatkeuze heeft bij een bemiddeling en bij buitengerechtelijk onderhandelingen.
Vrije advocaatkeuze. Deze term klinkt bij velen bekend in de oren, maar wat betekent deze term eigenlijk concreet voor u als verzekerde rechtszoekende? Rechtsbijstandsverzekeraars zijn op basis van Europese regelgeving verplicht om hun verzekerden de gelegenheid te bieden gebruik te maken van het recht om vrij een advocaat (of jurist) te kiezen om hun belangen te behartigen. Deze advocaat (of jurist) hoeft dus niet een medewerker te zijn van de betreffende rechtsbijstandsverzekering. Daardoor heeft u daadwerkelijk een vrije keuze en kunt u de gemachtigde inschakelen waar u vertrouwen in heeft.
Dit recht (het recht op vrije advocaatkeuze) komt voort uit de Europese Richtlijn 87/344/EEG. Deze richtlijn is geïmplementeerd in Nederlandse wetgeving. De jurisprudentie vult deze wetgeving aan.
Arrest van het Europese Hof van Justitie d.d. 14 mei 2020
Het Europese Hof van Justitie heeft in haar arrest van 14 mei 2020 bepaald dat een verzekerde (rechtsbijstandverzekering) ook een vrije advocaatkeuze heeft bij een bemiddeling en bij buitengerechtelijke onderhandelingen.
In deze kwestie heeft het Europese Hof van Justitie meer duidelijkheid verschaft over het begrip ‘gerechtelijke procedure’ van artikel 201 van richtlijn 2009/138. Artikel 201 (lid 1, onder a) van richtlijn 2009/138, met als opschrift ‘Vrije keuze van advocaat’, bepaalt:
“In elke overeenkomst inzake rechtsbijstandverzekering wordt uitdrukkelijk bepaald dat:
a) indien een advocaat of andere persoon die volgens het nationaal recht gekwalificeerd is, wordt gevraagd de belangen van de verzekerde in een gerechtelijke of administratieve procedure te verdedigen, te vertegenwoordigen of te behartigen, de verzekerde vrij is om deze advocaat of andere persoon te kiezen;”
De verwijzende rechter (Grondwettelijk Hof) zet uiteen dat uit de rechtspraak van het Hof blijkt dat het begrip “gerechtelijke procedure” in de zin van artikel 201 ruim moet worden uitgelegd. Dit is noodzakelijk zodat de belangen van de verzekeringsnemers worden beschermd door hun een algemeen en autonoom recht te verlenen om, binnen de in artikel 201 vastgestelde grenzen, hun rechtshulpverlener vrij te kiezen.
De verwijzende rechter heeft het Het Europese Hof van Justitie verzocht om een prejudiciële beslissing te nemen. In wezen wilde de verwijzende rechter vernemen of artikel 201 (lid 1, onder a) van richtlijn 2009/138 zo moet worden uitgelegd dat het in deze bepaling boedelde begrip ‘gerechtelijke procedure’ ook betrekking heeft op een procedure voor gerechtelijke of buitengerechtelijke bemiddeling waarbij een rechtelijke instantie betrokken is of kan zijn, hetzij bij het inleiden van deze procedure hetzij na afloop ervan.
Onder het begrip ‘gerechtelijke procedure’ in de zin van bovengenoemd artikel moet geacht worden te vallen: “Elke fase die kan leiden tot een procedure bij een rechterlijke instantie, zelfs een voorafgaande fase”.
De gevolgen voor u als verzekerde rechtszoekende
Wat betekent dit nu concreet voor u als verzekerde rechtszoekende? Artikel 201 lid 1 onder a van richtlijn 2009/138 moet zo worden uitgelegd dat het in deze bepaling bedoelde begrip ‘gerechtelijke procedure’ ook betrekking heeft op een procedure voor de gerechtelijke of buitengerechtelijke bemiddeling waarbij een rechtelijke instantie betrokken is of kan zijn, hetzij bij het inleiden van deze procedure hetzij na afloop ervan.
Meer concreet betekent dit dat u ook een vrije keuze heeft tussen een advocaat van uw rechtsbijstandsverzekering of een advocaat buiten de rechtsbijstandsverzekering (zoals een advocaat verbonden aan ons kantoor), wanneer er nog geen sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure, en bemiddeling dan wel buitengerechtelijke onderhandelingen vereist zijn.
Wanneer is er sprake van een recht op een vrije advocaatkeuze?
1) als er sprake is van een gerechtelijk of administratieve procedure waarvoor het inschakelen van een advocaat wettelijk verplicht is.
2) als er sprake is van een gerechtelijk of administratieve procedure waarvoor het inschakelen van een advocaat niet wettelijk verplicht is (wanneer geen sprake is van verplichte procesvertegenwoordiging). Daarbij kunt u denken aan een procedure bij de kantonrechter. Daaronder vallen bijvoorbeeld arbeidsrechtelijke zaken en huurzaken.
Dit heeft het Europese Hof van Justitie op 7 november 2013 (C-442/12 Das/sneller) bepaald.
3) als er sprake is van (1) een ontslagprocedure ex. artikel 6 BBA bij het UWV (dit is het geval wanneer een werkgever aan het UWV een vergunning vraagt om u als werknemer te ontslaan) of (2) een bezwaarprocedure tegen een indicatiebesluit van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Ook in die twee gevallen heeft u recht op een vergoeding van een externe advocaat (of jurist) naar keuze (dus niet verbonden aan de verzekeraar). Hiermee wordt duidelijk dat het recht op vrije advocaatkeuze ook in administratieve (voor)procedures opgaat.
Dit heeft het Europese Hof van Justitie heeft op 7 april 2016 in twee arresten bepaald (C-460/14 Massar/DAS en C-5/15 Büyüktipi/Achmea c.s.)
4) als er nog geen sprake is van een gerechtelijke of administratieve procedure, en bemiddeling dan wel buitengerechtelijke onderhandelingen vereist zijn.
Dit heeft het Europese Hof van Justitie op 14 mei 2020 (C-667/18) bepaald.
Uw verzekering, uw recht, uw keuze!
Een rechtsbijstandsverzekeraar stelt in bepaalde gevallen beperkingen ten aanzien van de te vergoeden kosten van rechtsbijstand. Deze beperkingen dienen opgenomen te zijn in de polisvoorwaarden. Hierbij dient u te denken aan een maximaal bedrag dat wordt vergoed vanuit de verzekering voor de diensten van de advocaat die u extern inschakelt. De advocaten van ons kantoor vinden het belangrijk dat de vrijheid om te kiezen voor een gemachtigde naar keuze, volledig bij de verzekerde ligt. Aldus, volledig bij u. Wij gaan graag namens u het gesprek aan met uw verzekeraar over de dekking, zodat u zich primair kunt richten op de inhoud van uw zaak.
Indien zich een geschil aandient, wacht dan niet te lang voordat u contact met ons opneemt. Hoe eerder onze specialisten bij uw kwestie betrokken zijn, hoe beter zij u kunnen bijstaan.
If you have questions about (international) law, please contact our lawyers admitted to the Dutch bar.
Meer interessante artikelen lezen?
- Het ontslaan van een zieke werknemer, ingewikkeld en risicovol.
- Agressie tegen onze medewerkers is onacceptabel
- Digitaal gereedschap bij Vallei Advocaten & Mediators
- Ongewenst gedrag binnen mijn organisatie
- Vrijdag 2 september is ons kantoor gesloten in verband met ons jaarlijkse kantooruitje.
